Αγώνας δρόμου για το νέο Εθνικό (kehaa)
Από την “Καθημερινή της Κυριακής”
Παραδίδεται η νέα σκηνή, καθυστερεί όμως η κεντρική – 250 άτομα εργάζονται πυρετωδώς για την αναπαλαίωση του κτιρίου
Της Γιωτας Συκκα
Ακροβατώντας πάνω στις σανίδες και τα σιδερένια δοκάρια στο πάτωμα, με τη σκόνη από το τριβείο να τρυπώνει παντού, τους εργάτες να στοκάρουν τους λειασμένους τοίχους, άλλοι τους αρμούς στα μάρμαρα και νεαρά κορίτσια να συντηρούν τα παλιά πλακάκια δίπλα στις τοιχογραφίες, μοιραία αναρωτιέσαι: μα θα προλάβουν τον χρόνο;
Ολα είναι ασφυκτικά στο Εθνικό Θέατρο. Εργασίες και προθεσμίες. Κι αν όπου να ’ναι παραδίδεται η νέα σκηνή –λίγα απομένουν εκεί–, η κεντρική σκηνή έχει δουλειά ακόμη. Οπως και οι υπόλοιποι χώροι στο συγκρότημα που περιλαμβάνει το κτίριο του Τσίλερ, την προσθήκη - επέκταση του 1963 προς την οδό Μενάνδρου και τον επιβλητικό καινούργιο σιδερένιο πύργο της σκηνής που «κούμπωσε» ανάμεσά τους και δίπλα στο γκαράζ. Πεντακόσιους τόνους ζύγιζε μόνο ο πρώτος φορέας με τον οποίο θωρακίστηκε και συνολικά έφτασε τους 800 τόνους. Αριθμοί που σε κάνουν να νιώθεις ασφαλής!
Ενα κουφάρι ήταν η πρώτη κρατική σκηνή όταν άρχισαν οι εργασίες από την εταιρεία «Θόλος Α.Ε.» (η αρχιτεκτονική μελέτη έγινε από το γραφείο «Στούντιο 75»), με σάπια σπλάγχνα και ανίσχυρα θεμέλια. Το πώς έστεκε μετά τους σεισμούς του 1999 που χτύπησαν το κτίριο, είναι θαύμα. Το πραγματικό θαύμα, βέβαια, συντελείται αυτόν τον καιρό.
«Μας περίμεναν εκπλήξεις»
Διακόσια πενήντα άτομα διαφόρων ειδικοτήτων συναντιούνται στο οικοδομικό τετράγωνο που περικλείεται από τις οδούς Αγίου Κωνσταντίνου, Μενάνδρου, Σατωβριάνδου και Κουμουνδούρου. «Πολυσύνθετο και πολύπλοκο έργο, με ιδιαιτερότητες», το χαρακτηρίζει ο Στέφανος Πάντος υπεύθυνος του γραφείου «Στούντιο 75». Πολύ δύσκολο όχι τόσο για το μέγεθός του αλλά για τον συνδυασμό: ένα διατηρητέο κτίριο που πρέπει να λειτουργεί ως σύγχρονο θέατρο. «Μια αντίφαση που δημιουργούσε προβλήματα και τροποποιήσεις στη μελέτη. Ανοίγοντας όμως ένα παλιό κτίριο όπως αυτό του Τσίλερ που χρονολογείται στο 1895, ήταν μοιραίο να έχουμε εκπλήξεις. Το έργο είναι κόπος πολλών ανθρώπων και ειδικοτήτων. Ελλήνων και ξένων».
Σωστή ανακαίνιση δεν έγινε ποτέ, και σίγουρα ποτέ στατική, λέει στην «Κ» η διευθύντρια του έργου αποκατάστασης, αρχιτέκτων Λίνα Μπαντέκα. «Ξηλώνοντας βρήκαμε πολλές εκπλήξεις. Το 90% των δαπέδων ήταν μια απ’ αυτές. Θολίσκοι με τούβλο και μεταλλικοί φορείς, ένα απλό γέμισμα από πάνω, και το ξύλο. Ανοίγοντάς το όμως, διαπιστώσαμε ότι το υλικό δεν είχε συνοχή. Είχε θρυμματιστεί. Ξεκινήσαμε τις ενισχύσεις με ειδικά ενέματα και ένα χοντρό επίχρισμα από θηραϊκή γη». Αυτό δημιούργησε νέο πονοκέφαλο, τις υψομετρικές διαφορές. Αλλά αυτά δεν ήταν τίποτα μπροστά σε αυτό που αντιμετώπισαν στην ταράτσα του κτιρίου. Εκεί η μόνωση είχε πάρει νερό με αποτέλεσμα οι σιδηροδοκοί στερέωσης να έχουν σαπίσει. «Το κτίριο ήταν στην ουσία χωρίς οροφές. Με πρόχειρα στέγαστρα και από κάτω συνεργεία να εργάζονται, άρχισαν οι ενισχύσεις του κτιρίου και όλων των μεταλλικών στοιχείων».
Αν όμως η ταράτσα ήταν αληθινή παγίδα, οι λυγισμένοι φορείς στους εξώστες και η ελαφρά κλίση στην αίθουσα χορού προς την Κουμουνδούρου ήταν εφιάλτης.
«Ηρθαμε και φυτέψαμε ένα μεταλλικό κτίριο μεταξύ δύο υφισταμένων. Στη μέση του κτιρίου Τσίλερ και του γκαράζ. Δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Κατεβήκαμε 12 μέτρα βάθος για να γίνει η βάση του. Σκάβαμε πέτρα πέτρα γιατί κινδύνευε να πέσει όλο το κτίριο επάνω μας». Ετσι εξασφαλίστηκε η τεράστια σκηνή, εφάμιλλη του Μεγάρου Μουσικής, που θα δούμε σε λίγο καιρό. Τώρα τα συρματόσχοινα μοιάζουν με επιβλητικό πίνακα ενώ ο εντυπωσιακός πολυέλαιος, που ανεβαίνει με ηλεκτρικό βαρούλκο, αποσύρθηκε για συντήρηση. Τα σχισμένα νάιλον αποκαλύπτουν κάποια τμήματα στους καλυμμένους εξώστες ενώ η βασιλική είσοδος –το μόνο που πρόλαβε να δει ο Νίκος Κούρκουλος– με τις τοιχογραφίες να σώζονται στο κλιμακοστάσιο αλλά και ο καλοσυντηρημένος ρόδακας στην οροφή, μαρτυρούν τι θα δούμε όταν με το καλό θα είναι έτοιμη και η κεντρική σκηνή. Φεβρουάριο – Μάρτιο, λένε τώρα.
Τι αλλάζει
Η είσοδος του θεάτρου και για τις δύο σκηνές (κεντρική και νέα) μεταφέρεται πια στην οδό Μενάνδρου. Εκεί θα λειτουργεί και το τεράστιο φουαγιέ σε δύο επίπεδα, το οποίο θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των θεατών. Η νέα σκηνή με το ανοιχτόχρωμο ξύλινο πάτωμα που παραδίδεται όπου να ’ναι, έχει δυνατότητα να δέχεται έως και 250 άτομα. Διαθέτει πτυσσόμενες κερκίδες πέντε τμημάτων, οι οποίες θα μπορούν να μετακινούνται ανάλογα με τις ανάγκες κάθε παράστασης. Βέβαια, το μεγάλο στοίχημα είναι η κεντρική σκηνή, χωρητικότητας 636 θέσεων.
Οι τοιχογραφίες, από τις οποίες σώθηκαν περίπου 1500 τ.μ., ήταν επίσης περιπέτεια. Οι περισσότερες είχαν βαφτεί σε παλαιότερα λίφτινγκ, όπως επίσης και κάποια από τα στηθαία στους εξώστες. Βρήκαν όμως ακουαρέλες του Τσίλερ που θα αναπαραχθούν. Οι αλλαγές περιλαμβάνουν και ένα υπαίθριο θέατρο.
Δύο μεγάλα αγκάθια
Δύο είναι τα μεγάλα αγκάθια που έχει να αντιμετωπίσει το Εθνικό θέατρο:
- Υποβαθμισμένη περιοχή. Παρότι έχουμε να κάνουμε με μια μεγάλη επέμβαση, η πολιτεία δεν εξασφάλισε τις συνθήκες ώστε να δεχτεί η περιοχή την αποκατάσταση και αναβάθμιση ενός τόσο μεγάλου ιστορικού κτιρίου. Η γύρω περιοχή είναι απρόσιτη. Το απέναντι εγκαταλελειμμένο νεοκλασικό της οδού Σατωβριάνδου πιάνει φωτιά γύρω στις δυο με τρεις φορές τον χρόνο, λένε οι εργαζόμενοι κι αλίμονο όταν αρχίζουν να διηγούνται τις δικές τους περιπέτειες. Τα σπασμένα αυτοκίνητα των εργατών είναι κάτι συνηθισμένο, όπως οι σκηνές βίας που αντικρίζουν – ακόμη και... μαχαιρώματα. «Η αλήθεια είναι πως μετά τις έξι το απόγευμα δεν αφήνεις αυτοκίνητο εδώ γύρω». Αλλά δεν είναι μόνο αυτό πρόβλημα. Ενα μεγάλο ζήτημα είναι και η εγκατάλειψη του έργου της αποκατάστασης του ναού του Αγίου Κωνσταντίνου. Οι σκισμένες λινάτσες, που κρέμονται, και οι ακάλυπτοι σιδερένιοι δοκοί είναι μια απόδειξη της εγκατάλειψης από την πλευρά του ΥΠΠΟ. Πιο αισιόδοξος ο υπεύθυνος του γραφείου «Στούντιο 75», που παραδέχεται πως πράγματι έχουμε να κάνουμε με μια υποβαθμισμένη περιοχή η οποία με την επαναλειτουργία του Εθνικού θα αναβαθμιστεί. «Θα δημιουργηθούν νέα στέκια και θα υπάρξουν καινούργιες χρήσεις».
- Καθυστερήσεις και κόστος. Οταν ρωτάμε για τις καθυστερήσεις του έργου η κ. Μπαντέκα είναι κατηγορηματική: «Δημοπρατήθηκε το 2004, τον Μάρτιο του 2006 υπογράφηκε η σύμβαση, η άδεια βγήκε τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς και συζητάνε για καθυστερήσεις όταν μάλιστα είχαμε τόσα απρόοπτα;».
Ουσιαστικά πρόκειται για τέσσερα κομμάτια: το κτίριο Τσίλερ, η επέκταση της παλιάς - νέας σκηνή, ο πύργος που ξανάγινε από την αρχή σε άλλες διαστάσεις και η προσθήκη, μας θυμίζει ο κ. Στέφανος Πάντος από την ομάδα των μελετητών. «Η καθυστέρηση λοιπόν δεν είναι τίποτα με τέτοιο συνδυασμό. Εγινε μια υπερπροσπάθεια από όλους».
Το κόστος του έργου ανέρχεται στα 25 εκατ. ευρώ (χωρίς το ΦΠΑ) ξεπερνώντας τον προϋπολογισμό κατά 10%.
Σε λίγες ημέρες στην οδό Μενάνδρου οι ένοικοι της περιοχής θα αντικρίσουν τις πρώτες αλλαγές. Θα βγουν οι πάνω σκαλωσιές, θα αποκαλυφθεί το αχνοκίτρινο χρώμα της πρόσοψης ενώ σύντομα θα αρχίσουν οι δοκιμές για τον φωτισμό. Ηδη ο περαστικός βλέπει ντυμένο το κτίριο με τεχνητό λίθο, που καλύπτει την πίσω όψη και μέρος της πλαϊνής. Είναι φανερό πως τα 5.000 τ.μ. που καταλαμβάνει το κτίριο θα αποδοθούν σταδιακά. Το Γ΄ ΚΠΣ «δεν θα χαθεί», όμως η κεντρική σκηνή που επρόκειτο να κάνει πρεμιέρα δεν θα είναι έτοιμη τον Δεκέμβριο.
Εκεί, η λειτουργία της σκηνής πλάτους 17,60 μ., βάθους 21,40μ. και ύψους 25 μ., με όλο αυτό το εργοτάξιο στο πίσω μέρος της μοιάζει δύσκολη. Η εκπρόσωπος της κατασκευάστριας εταιρείας είναι διστακτική: «Η λειτουργία της σκηνής δεν είναι εύκολη υπόθεση. Εξι μήνες θα χρειαστούν να καθίσει η σκόνη. Ετσι μας είπαν από το Μέγαρο Μουσικής. Ιδιοι είναι οι συνεργάτες. Πρέπει να συνειδητοποιήσει το Εθνικό τι κτίριο πρέπει να λειτουργήσει».
|